| SAOPŠTENJE ZA JAVNOST |
SEKRETARIJAT
|
| (Isključivo za medije. Nije zvaničan dokument.) |
|
Haag, 22. decembar 1998.
CC/PIU/377t
Mladen Naletilić (Tuta) i Vinko Martinović (Štela) optuženi za pretpostavljeno učešće u etničkom čišćenju opštine Mostar
Sudija Richard May je u ponedjeljak, 21. decembra 1998. godine, potvrdio optužnicu koju je tužiteljica Louise Arbour tri dana ranije podnijela protiv Mladena Naletilića, s nadimkom "Tuta", i Vinka Martinovića, s nadimkom "Štela".
Optuženi
Prema optužnici,
- Mladen Neletilić "Tuta" je rođen 1. decembra 1946. u Bosni i Hercegovini i "dobio [je] državljanstvo Republike Hrvatske koje i danas ima". Napustio je Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju krajem 60-ih ili početkom 70-ih i "ostao u inostranstvu do povratka u svoju zemlju porijekla 1990. godine".
Otprilike u junu 1991. godine, Mladen Naletilić je osnovao specijalnu jedinicu "Kaznjenička bojna" i postao njen komandant. Kažnjenička bojna se sastojala od otprilike 200 do 300 vojnika raspoređenih u nekoliko grupa zvanih ATG ili ATJ (anti-teroristička grupa ili jedinica), sa sjedištem u okolini Mostara.
Glavni zadatak Kažnjeničke bojne "bili su borbeni zadaci na liniji fronta, protjerivanja i napadi na civile bosanske Muslimane na teritorijima" u Bosni i Hercegovini pod okupacijom HV-a (vojska Republike Hrvatske) i HVO-a (izvršno, administrativno i odbrambeno tijelo tadašnje Hrvatske Zajednice Herceg-Bosna).
- Vinko Martinović "Štela" rođen je 21. septembra 1963. u Bosni i Hercegovini i "dobio [je] državljanstvo Republike Hrvatske koje i dalje ima". Bio je komandant milicije Hrvatskih obrambenih snaga (HOS) u Mostaru tokom 1992. godine, a kasnije je prešao u Kažnjeničku bojnu, gdje je bio komandant podjedinice ATG "Mrmak", čije je ime kasnije promijenjeno u "Vinko Škrobo".
Događaji na koje se odnosi optužnica
Prema optužnici,
(…)
9) U aprilu 1993. HVO je započeo niz napada na civile bosanske Muslimane, kao na primjer napad na Ahmiće 16. aprila i druga mjesta u srednjoj Bosni. Istovremeno, 17. aprila 1993. snage HV-a i HVO-a, uključujući i Kažnjeničku bojnu (KB), napale su sela Soviće i Doljane (opština Jablanica) pod sveukupnom komandom Mladena Naletilića, i prisilno premjestile bosanske Muslimane i uništile njihovu imovinu. Istovremeno je u aprilu 1993. u hercegovačkim opštinama Stolac, Čapljina i Mostar, HVO hapsio viđenije bosanske Muslimane i uvodio razne mjere proganjanja bosanskih Muslimana, kao što su otpuštanje s posla i položaja, diskriminacija pri dijeljenju humanitarne pomoći, napadi na kuće i imovinu bosanskih Muslimana te nametanje hrvatskog jezika i obrazovanja.
10) Dana 9. maja 1993. HV i HVO, uključujući i KB započeli su veliku vojnu ofanzivu na bosansko-muslimansko stanovništvo Mostara i položaje Armije BiH u gradu, izazvavši tako početak oružanog sukoba s Armijom BiH u opštini Mostar. Zatim je uslijedila raširena kampanja nasilja protiv bosanskih Muslimana u dijelovima grada pod okupacijom HV-a i HVO-a, koja je trajala barem do prekida vatre i mirovnih sporazuma u februaru i martu 1994. godine. Sa druge strane linije sukoba, dio grada koji je držala Armija BiH bio je u okruženju HV-a i HVO-a koji su intenzivno granatirali to područje i tako sprečavali dolazak humanitarne pomoći i osnovnih potrepština. Mladen Naletilić, kao komandant KB-a, i Vinko Martinović, kao komandant podjedinice KB-a "Mrmak", odnosno "Vinko Škrobo", bili su vodeći počinioci ove kampanje protiv bosanskih Muslimana.
11) Cilj te kampanje snaga HV-a i HVO-a, takozvano "etničko čišćenje", bio je uspostavljanje kontrole nad opštinama Mostar, Jablanica i drugim opštinama u Bosni i Hercegovini, te prisiljavanje bosanskih Muslimana da napuste ta područja, odnosno znatno smanjivanje i pokoravanje tog dijela stanovništva. Sredstva koja su bila korištena u tu svrhu uključuju ubijanje, premlaćivanje, mučenje, deložacije, razaranje kulturnog i vjerskog naslijeđa, pljačku, uskraćivanje osnovnih građanskih i ljudskih prava, te masovne progone, zatvaranja i hapšenja koji su se temeljili na sistematskoj diskriminaciji po etničkoj osnovi. Kao rezultat te kampanje, desetine hiljada bosanskih Muslimana napustili su Mostar, Jablanicu i druge opštine u Bosni i Hercegovini. Tradicionalna etnička raznolikost tih opština skoro potpuno je uklonjena i nametnute su etnički čiste institucije i društvo na tim područjima.
Optužbe
Navodi se da Mladen Naletilić i Vinko Martinović snose "individualnu odgovornost" u skladu s članom 7(1) Statuta i takođe, ili alternativno, "odgovornost nadređenih za djela svojih podređenih", u skladu s članom 7(3) Statuta.
"Individualna krivična odgovornost uključuje planiranje, poticanje, naređivanje, počinjenje, ili na drugi način pomaganje i podržavanje u planiranju, pripremi ili izvršenju navedenih djela ili propusta (…)"
"Nadređeni je odgovoran za djela svojih podređenih ukoliko je nadređeni znao ili imao razloga da zna da se podređeni sprema da počini takva djela ili da ih je već počinio, a on nije preduzeo nužne i razumne mjere da spriječi takva djela ili kazni počinioce".
Navode se sljedeća krivična djela: progoni na političkoj, rasnoj i vjerskoj osnovi; protivzakonit prisilni rad i korištenje živih štitova kao nečovječno postupanje i hotimično lišavanje života; mučenje i hotimično nanošenje velike patnje; ubistvo, hotimično lišavanje života i hotimično nanošenje teške patnje; prisilno premještanje; uništavanje i pljačka imovine.
Mladen Naletilić se tereti po 17 tačaka: za zločine protiv čovječnosti (četiri tačke), teške povrede Ženevskih konvencija (šest tačaka) i kršenja zakona i običaja ratovanja (sedam tačaka).
Vinko Martinović se tereti po 22 tačke: za zločine protiv čovječnosti (pet tačaka), teške povrede Ženevskih konvencija (osam tačaka) i kršenja zakona i običaja ratovanja (devet tačaka).
*****
Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju
Za više informacija stupite u kontakt s našom Službom za medije/komunikacije
Tel.: +31-70-512-8752; 512-5343; 512-5356 Fax: +31-70-512-5355 - Email: press [at] icty.org
Pratite MKSJ na Twitteru i Youtubeu